शेतकरी बांधवांनो, काढणीपश्चात शेतमाल विकण्याची घाई अनेकदा तुम्हाला करावी लागते, कारण कुटुंबाचा आणि शेतीचा खर्च भागवण्यासाठी पैशांची निकड असते. यामुळे अनेकदा कमी दरात माल विकावा लागतो, ज्याचा परिणाम तुमच्या आर्थिक स्थितीवर होतो. या समस्येवर मात करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने 'शेतमाल तारण योजना' आणली आहे. या योजनेमुळे तुम्ही तुमचा शेतमाल सुरक्षित गोदामात ठेवून त्यावर कर्ज मिळवू शकता आणि योग्य भाव मिळेपर्यंत विक्रीची वाट पाहू शकता.
 |
| शेतमाल तारण योजना २०२५: साठवलेल्या शेतमालावर मिळवा कर्ज, व्हा आर्थिकदृष्ट्या सक्षम! |
शेतमाल तारण योजना म्हणजे काय?
शेतमाल तारण योजना म्हणजे शेतकऱ्यांना त्यांच्या कृषी उत्पादनांवर (उदा. धान्य, कडधान्ये, तेलबिया) आधारित कर्ज उपलब्ध करून देणे. काढणीनंतर शेतमालाचे भाव अनेकदा कमी असतात. अशा वेळी शेतकरी आपला माल लगेच विकण्याऐवजी, तो शासनाच्या मान्यताप्राप्त गोदामांमध्ये किंवा स्वतःच्या गोदामात (काही अटींसह) सुरक्षित ठेवू शकतो आणि त्या मालाच्या मूल्याच्या विशिष्ट टक्केवारीनुसार कर्ज घेऊ शकतो. या कर्जाला 'तारण कर्ज' (Pledge Loan) असे म्हणतात. योग्य भाव मिळाल्यावर शेतमाल विकून शेतकरी कर्जाची परतफेड करू शकतो.
योजनेचे प्रमुख उद्देश आणि फायदे:
- कमी दरात विक्री टाळणे: शेतकऱ्यांना आर्थिक गरजेपोटी कमी दरात आपला शेतमाल विकण्याची सक्ती करावी लागत नाही.
- उत्पन्न वाढवणे: योग्य भाव मिळेपर्यंत शेतमाल साठवून ठेवल्याने शेतकऱ्यांना चांगला नफा मिळवता येतो, ज्यामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढते.
- तत्काळ आर्थिक मदत: काढणीनंतर त्वरित पैशांची गरज भागवण्यासाठी कर्ज उपलब्ध होते.
- साठवणुकीची सोय: शेतमालाच्या सुरक्षित साठवणुकीची चिंता कमी होते.
- आर्थिक सक्षमीकरण: शेतकऱ्यांना बाजारपेठेतील चढ-उतारांवर नियंत्रण मिळवून आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनण्यास मदत करते.
- व्यापारी मक्तेदारी कमी: मध्यस्थांवर अवलंबून राहण्याची गरज कमी होते.
कोण अर्ज करू शकतो? (पात्रता)
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील प्रमुख पात्रता निकष आहेत:
- अर्जदार हा महाराष्ट्राचा रहिवासी आणि शेतकरी असावा.
- शेतकऱ्याकडे त्यांच्या नावावर शेतजमीन असावी (७/१२ उतारा).
- तो सहकारी कृषी पतसंस्थेचा (PACS) किंवा बँकेचा सदस्य असावा.
- शेतकऱ्याचे बँक खाते आधार कार्डशी लिंक असावे.
- ज्या शेतमालासाठी कर्ज हवे आहे, तो माल त्याच्या स्वतःच्या उत्पादनाचा असावा.
कोणत्या शेतमालासाठी कर्ज मिळते?
या योजनेअंतर्गत अनेक प्रकारच्या शेतमालासाठी तारण कर्ज उपलब्ध असते. यात प्रामुख्याने खालील पिकांचा समावेश असतो (राज्य आणि नियमांनुसार बदल संभवतो):
- धान्य: गहू, ज्वारी, बाजरी, मका, तांदूळ
- कडधान्ये: तूर, मूग, उडीद, हरभरा
- तेलबिया: सोयाबीन, सूर्यफूल, भुईमूग
- इतर: काही ठिकाणी कापूस, हळद, कांदा यांसारख्या पिकांचाही समावेश असू शकतो.
मिळणारे कर्ज आणि व्याजदर:
- शेतमालाच्या एकूण बाजारमूल्याच्या ५०% ते ७५% पर्यंत कर्ज मिळू शकते. (शेतमालाचा प्रकार आणि शासनाच्या नियमांनुसार टक्केवारी बदलते).
- हे कर्ज सामान्यतः ६ महिन्यांसाठी (काही पिकांसाठी ९ महिने किंवा अधिक) उपलब्ध असते.
- कर्जावरील व्याजदर अत्यंत कमी असतो, जो पीक कर्जाच्या व्याजदराच्या जवळपास असतो. काही वेळा, ठराविक मुदतीसाठी शून्य टक्के व्याजदरही लागू होऊ शकतो.
आवश्यक कागदपत्रे:
योजनेसाठी अर्ज करताना खालील प्रमुख कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- ७/१२ (सातबारा) आणि ८-अ उतारा: अद्ययावत.
- आधार कार्ड: अर्जदाराचे ओळखपत्र.
- बँक पासबुकची प्रत: खाते क्रमांक, IFSC कोड स्पष्ट दिसावा.
- शेतमाल गोदामात ठेवल्याचा पुरावा (वेअरहाउस पावती): जर शासकीय किंवा मान्यताप्राप्त गोदामात माल ठेवला असेल तर.
- पीक पेरा स्वयं घोषणापत्र: तुम्ही कोणत्या पिकाचे उत्पादन घेतले आहे, याबाबतचे घोषणापत्र.
- जमा झालेल्या शेतमालाचे मूल्यांकन प्रमाणपत्र: मालाची गुणवत्ता आणि मूल्यांकनाचे प्रमाणपत्र.
- पासपोर्ट आकाराचे फोटो.
- मोबाईल नंबर: सक्रिय आणि आधारशी लिंक असावा.
योजनेसाठी अर्ज कसा कराल? (२०२५ साठी अपेक्षित प्रक्रिया)
या योजनेसाठी अर्ज प्रामुख्याने संबंधित सहकारी कृषी पतसंस्था (PACS), राष्ट्रीयकृत बँका, जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँका (DCCB) किंवा महाराष्ट्र राज्य सहकारी पणन महासंघ मर्यादित (MSCCFL) यांच्यामार्फत केला जातो.
- संबंधित संस्थेशी संपर्क साधा: तुमच्या नजीकच्या सहकारी कृषी पतसंस्था, राष्ट्रीयकृत बँक किंवा जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँकेत संपर्क साधा.
- माहिती आणि अर्ज फॉर्म: योजनेबद्दल सविस्तर माहिती घ्या आणि 'शेतमाल तारण योजने'चा अर्ज फॉर्म मिळवा.
- शेतमाल गोदामात ठेवा (जर लागू असेल तर):
- जर तुम्ही शासकीय/मान्यताप्राप्त गोदामात माल ठेवणार असाल, तर तो माल तेथे जमा करा आणि गोदामाची पावती (Warehouse Receipt) घ्या.
- काही ठिकाणी, शेतकऱ्याच्या स्वतःच्या गोदामात माल ठेवूनही कर्ज दिले जाते, परंतु त्यासाठी विशिष्ट अटी व तपासणी लागू होते.
- अर्ज आणि कागदपत्रे जमा करा: भरलेला अर्ज आणि सर्व आवश्यक कागदपत्रे संबंधित संस्थेकडे जमा करा.
- शेती आणि शेतमालाची पडताळणी: बँक किंवा पतसंस्थेचे अधिकारी तुमच्या शेतीची, शेतमालाची आणि कागदपत्रांची पडताळणी करतील.
- कर्ज मंजुरी आणि वितरण: सर्व पडताळणी पूर्ण झाल्यावर आणि अटी पूर्ण केल्यास, तुमचे कर्ज मंजूर केले जाईल आणि कर्जाची रक्कम तुमच्या बँक खात्यात जमा केली जाईल.
- कर्जाची परतफेड: योग्य बाजारभाव मिळाल्यावर तुमचा शेतमाल विकून कर्जाची मुद्दल आणि व्याज परतफेड करा.
निष्कर्ष:
शेतमाल तारण योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक क्रांतिकारी योजना आहे, जी त्यांना बाजारपेठेतील अस्थिरतेपासून वाचवून आर्थिक स्थैर्य प्रदान करते. यामुळे शेतकऱ्यांना आपल्या कष्टाचे योग्य फळ मिळवण्याची संधी मिळते. या योजनेचा लाभ घेऊन तुम्ही तुमच्या शेतमालाला योग्य न्याय देऊ शकता आणि आर्थिकदृष्ट्या अधिक मजबूत होऊ शकता.
0 Comments